8 Αυγ 2011

Διπλό πλήγμα για τις επικουρικές συντάξεις

Της Αργυρώς Μαυρούλη
ΔIΠΛOΣ «πέλεκυς» έρχεται από τον Σεπτέμβριο στις επικουρικές συντάξεις, καθώς από την 1η Σεπτεμβρίου θα τεθεί...
σε εφαρμογή η κλιμακωτή παρακράτηση (3%-10%) εισφοράς τύπου ΛΑΦΚΑ σε όλες τις επικουρικές συντάξεις άνω των 300 ευρώ και ταυτόχρονα θα γίνει νομοθετική παρέμβαση για τη μείωση των ποσών που θα χορηγούν από την 1/1/2012 στα ελλειμματικά επικουρικά ταμεία.
Επιβάλλεται από 1ης Σεπτεμβρίου κλιμακωτή εισφορά ΛΑΦΚΑ (ειδική εισφορά) από 3% έως 10% σε όλους όσοι εισπράττουν επικουρική σύνταξη άνω των 300 ευρώ. Ειδικότερα, 3% θα είναι η ελάχιστη εισφορά για 301 έως 350 ευρώ, 4% για σύνταξη 351 έως 400 ευρώ κ.ο.κ. έως και 10% για συντάξεις άνω των 700 ευρώ.
Παράλληλα, εντείνονται οι έλεγχοι διασταύρωσης όλων των απαραίτητων στοιχείων από την ηγεσία του Yπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ώστε να διαπιστωθεί το εύρος των «μαϊμού» συντάξεων που χορηγούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Σύμφωνα με πληροφορίες από το Yπουργείο Εργασίας, ενδέχεται οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν παράνομες συντάξεις να αγγίξουν και τις 40.000, προκαλώντας ζημιά για τους ασφαλιστικούς οργανισμούς που ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ.

Μελέτες
 Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κουτρουμάνη στην EΞΠPEΣ, η ολοκλήρωση της εκπόνησης αναλογιστικών μελετών για το σύνολο των επικουρικών ταμείων αναμένεται να γίνει έως το τέλος Αυγούστου, καθώς ήδη είναι έτοιμο το 95%. Το επόμενο βήμα θα γίνει εντός του Σεπτεμβρίου, οπότε θα υπάρξει νομοθετική παρέμβαση με τη μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης των επικουρικών συντάξεων με στόχο να αντιμετωπιστούν μακροπρόθεσμα τα ελλείμματα των ταμείων.
Ο κ. Κουτρουμάνης ξεκαθάρισε ότι οι μειώσεις θα αφορούν μόνο τα ελλειμματικά ταμεία και δεν θα τεθεί σε εφαρμογή γενικευμένη αλλαγή. Παράλληλα, από τα στοιχεία των μελετών προκύπτει, σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας, ότι θα υπάρξουν μειώσεις σε τουλάχιστον 4 ασφαλιστικά ταμεία (στο ΤΕΑΔΥ, στο ταμείο των εργαζομένων στις ασφαλιστικές εταιρίες, των ΟΤΑ και των εμποροϋπαλλήλων), καθώς εμφανίζουν άμεσο πρόβλημα βιωσιμότητας. Στα παραπάνω ταμεία είναι βέβαιοι ότι το «κούρεμα» θα είναι διπλό.
 Ελλειμμα 750 εκατ.
 Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου, το 2011 το έλλειμμα των επικουρικών ταμείων θα ξεπεράσει τα 750 εκατομμύρια ευρώ και με την εισφορά στις συντάξεις περίπου 236.000 συνταξιούχων που εισπράττουν ποσά πάνω από 300 ευρώ θα επιχειρηθεί να «καλυφθούν» τα ταμειακά ανοίγματα.
Πρόβλημα βιωσιμότητας υπάρχει και για τα εφάπαξ (έχουν παραγγελθεί αντίστοιχες μελέτες, παρά τις πρώτες μειώσεις που τρέχουν και είναι 10% για το Δημόσιο και 15% για τα ταμεία των ΔΕΚΟ). Το μεγαλύτερο έλλειμμα (περί τα 2 δισ. ευρώ) αντιμετωπίζει το ΤΠΔΥ, με 50.000 συνταξιούχους να περιμένουν στην ουρά για το εφάπαξ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΑΔΕΔΥ.
 Παράνομες συντάξεις
 Πάνω από 100.000 «ύποπτες» συντάξεις βρίσκονται στο επίκεντρο των ελέγχων του Yπουργείου Εργασίας. Πρόκειται για τις αναπηρικές συντάξεις, διπλοσυνταξιούχους, συνταξιούχους «φαντάσματα» και κοινοτικές συντάξεις.
Στο πλαίσιο αυτό είναι σε εξέλιξη εκστρατεία καταγραφής όλων των συνταξιούχων, ενώ από Σεπτέμβριο θα υπάρξουν δειγματοληπτικοί έλεγχοι για να μπει τέλος στη «λεηλασία» των Ταμείων. Ουσιαστικά οι συντάξεις θα περάσουν από «κόσκινο» για να διαπιστωθεί το αν έχουν υπάρξει παρατυπίες. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας ήδη έχουν εντοπιστεί 20.000 «μαϊμού» συντάξεις, όπως προέκυψε από τους ελέγχους στα ασφαλιστικά ταμεία. Ο κ. Κουτρουμάνης τόνισε ότι η ζημία που επήλθε ανέρχεται στα 120 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας πως πλέον οι θάνατοι δηλώνονται.
Οι έλεγχοι θα επικεντρωθούν:
• Στις περιπτώσεις που καταβάλλονται συντάξεις σε ασφαλισμένους - «φαντάσματα». Υπολογίζεται πως 40.000 συντάξεις πιστώνονται στους λογαριασμούς ατόμων που είτε έχουν πεθάνει είτε δεν είναι δικαιούχοι των παροχών. Για τον σκοπό αυτό είναι σε εξέλιξη επιχείρηση καταγραφής όλων των συνταξιούχων της χώρας, προκειμένου να δημιουργηθεί Εθνικό Μητρώο Συνταξιούχων. Οσον αφορά το ετήσιο όφελος από το ξεκαθάρισμα των αρχείων, αυτό εκτιμάται πως θα φτάσει τα 100 εκατομμύρια ευρώ.
Παράλληλα, για να μπει τέλος στην καταβολή συντάξεων σε νεκρούς ασφαλισμένους, οι δήμοι θα πρέπει να δίνουν άμεσα πληροφορίες στα ταμεία (μέσω των ΚΕΠ και των ληξιαρχείων) για τους συνταξιούχους που απεβίωσαν.
• Στις συντάξεις που δίνονται σε αναπήρους-«μαϊμού». Στο «μικροσκόπιο» θα μπουν 60.000 ύποπτες συντάξεις, ενώ μέσα στην επόμενη τετραετία το ποσοστό των αναπηρικών συντάξεων θα πέσει από το 14% στο 8% (θα προσεγγίσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο).
Για τον σκοπό αυτό τον Σεπτέμβριο θα τεθεί σε λειτουργία το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ), το οποίο θα «επισκέπτονται» όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας και θέλουν να πάρουν σύνταξη, επιδόματα ή άλλες παροχές. Το ποσοστό της αναπηρίας θα καθορίζεται από το νεοσύστατο Κέντρο, ενώ με βάση τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν δημιουργείται Εθνικό Μητρώο Αναπήρων (όπου θα καταγράφονται οι διευθύνσεις των δικαιούχων, οι παροχές κ.ά.).
Κάθε χρόνο υποβάλλονται 150.000 αιτήσεις για μια σειρά παροχών, που δίνονται στα άτομα με αναπηρία (π.χ. συντάξεις, προνοιακά επιδόματα, φοροαπαλλαγές). Το 75% αυτών των αιτήσεων εγκρίνεται από τις διάφορες επιτροπές, που λειτουργούν σε νομαρχίες, ασφαλιστικά ταμεία κ.ά.
Στις συντάξεις που καταβάλλονται σε άτομα που έχουν έρθει από άλλες χώρες (κυρίως Βουλγαρία, Ρουμανία) και πήραν σύνταξη μετά από μικρή παραμονή στη χώρα μας. Στόχος είναι να εξοικονομηθούν 300 εκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2015.
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα μπαίνουν αυστηρότεροι όροι για την καταβολή των συντάξεων σε άτομα που προέρχονται από άλλες χώρες. Για παράδειγμα, θα πρέπει να υπάρχει παραμονή στη χώρα μας για πέντε έτη, ενώ θα καταβάλλεται αναλογικό τμήμα της σύνταξης (το υπόλοιπο ποσό θα δίνεται από τη χώρα στην οποία έχουν τα ένσημα).
Σε όσους παίρνουν δύο συντάξεις από ταμεία κύριας ασφάλισης, για να διαπιστωθεί το κατά πόσο τηρείται το πλαφόν (που διαμορφώνεται στα 3.680 ευρώ). Το επόμενο διάστημα θα υπάρξει διασταύρωση των στοιχείων από το Ενιαίο Κέντρο Ελέγχου Συντάξεων.
 «Μαύρη λίστα» με 4 κατηγορίες
 Η ηγεσία του Yπουργείου Εργασίας για να επιτύχει την πλήρη επιτυχία διασταύρωσης των παράνομων συντάξεων τις έχει χωρίσει σε 4 μεγάλες κατηγορίες, όπου και θα επικεντρωθούν οι έλεγοι.
 Αναπηρικές
Τον περιορισμό των δικαιούχων αναπηρικών συντάξεων από τις 320.000 στις 160.000 φιλοδοξεί να πετύχει μέχρι το 2015 το Yπουργείο Εργασίας. Σε πρώτη φάση στο «μικροσκόπιο» μπαίνουν 60.000 ύποπτες συντάξεις για να διαπιστωθεί το κατά πόσο χορηγούνται σε αναπήρους-«μαϊμού». Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που έχουν συλλέξει τα ασφαλιστικά ταμεία από διάφορους νομούς. Ενδεικτικά αναφέρεται πως στο Ηράκλειο το ποσοστό των αναπηρικών συντάξεων του ΙΚΑ φτάνει το 20,4%, όταν στην Αθήνα είναι μόλις 8,9%. Την ίδια στιγμή το ποσοστό των αναπηρικών συντάξεων του ΟΓΑ φτάνει το 25,1% στα Χανιά, το 24,7% στο Ρέθυμνο και το 24,5% στη Λευκάδα. Αντιθέτως, διαμορφώνεται στο 9,3% στη Σάμο και στο 9,4% στην Κεφαλονιά.

«Φαντάσματα»

Πάνω από 9.100 άτομα που έχουν υπερβεί το 100ό έτος της ηλικίας τους παίρνουν σύνταξη από τα ασφαλιστικά ταμεία! Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι βρίσκονται στο επίκεντρο των ελέγχων, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχουν περιπτώσεις που η σύνταξη καταβάλλεται σε άτομα που δεν ζουν πλέον. Από τους πρώτους ελέγχους διαπιστώθηκε πως περίπου 350 συντάξεις καταβάλλονταν κανονικά παρά το ότι οι δικαιούχοι δεν ζούσαν. Σε αρκετές περιπτώσεις τα χρήματα εισέπρατταν παράνομα συγγενικά πρόσωπα των συνταξιούχων, αλλά υπάρχουν και περιστατικά που πιστώνονταν τα χρήματα στον λογαριασμό αλλά δεν εισπράττονται από κανένα.
 «Κοινοτικές»
 Σε 3.500 υπολογίζονται οι συντάξεις που αυτή τη στιγμή χορηγούν τα ταμεία σε άτομα που προέρχονται από άλλα κράτη (π.χ. Βουλγαρία) και έχουν περιορισμένο αριθμό ενσήμων στη χώρα μας. Στις μισές τουλάχιστον περιπτώσεις οι δικαιούχοι των συντάξεων έχουν μείνει στη χώρα μας ένα ή το πολύ δύο χρόνια. Σημειώνεται πως μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια εκτιμάται πως το 20% των συντάξεων θα καταβάλλονται από τα ταμεία σε άτομα που εργάστηκαν σε άλλες χώρες και στη συνέχεια έχουν έρθει στην Ελλάδα. Στόχος των μέτρων είναι να καταβάλλονται οι συντάξεις κανονικά στους δικαιούχους αλλά να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο κάποιοι να παίρνουν σύνταξη από τη χώρα μας μετά από παραμονή λίγων μόνο μηνών.
 Διπλοσυνταξιούχοι
 Αυστηροί θα είναι οι έλεγχοι σε όσους παίρνουν δύο συντάξεις, για να διαπιστωθεί το κατά πόσο τηρείται το πλαφόν στο καταβαλλόμενο ποσό (που είναι 3.680 ευρώ). Στόχος είναι να αποκαλυφθούν οι περιπτώσεις που οι ασφαλισμένοι έχουν καταφέρει να παρακάμψουν το πλαφόν και να εισπράττουν περισσότερα χρήματα. Σημειώνεται πως πλαφόν υπάρχει και για όσους παίρνουν μόνο μία κύρια σύνταξη, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2.771 ευρώ. Και στην περίπτωση αυτή θα γίνουν έλεγχοι για να διαπιστωθεί αν τηρείται η νομοθεσία. Μάλιστα στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προβλέπεται πως στο ποσό αυτό θα συνυπολογίζονται και τα οικογενειακά επιδόματα.