Ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου (5 Φεβρουαρίου 1919 – 23 Ιουνίου
1996) ήταν Έλληνας πολιτικός, πρόεδρος και ιδρυτής του ΠΑΚ και αργότερα του
ΠΑ.ΣΟ.Κ., του οποίου η ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη συμπυκνώνεται στο
τρίπτυχο...
«Εθνική Ανεξαρτησία - Λαϊκή Κυριαρχία - Κοινωνική Απελευθέρωση».
Διετέλεσε πρωθυπουργός τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1996. Ήταν γιος του
επίσης πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, ο οποίος ήταν γνωστός και ως
«Γέρος της Δημοκρατίας». Μητέρα του ήταν η Σοφία Μινέικο κόρη του Πολωνού
Ζίγκμουντ Μινέικο. O γιος του Γεώργιος Α. Παπανδρέου ήταν από το 2004 έως το
2012 πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και πρωθυπουργός της Ελλάδας από το 2009 ως τις 11
Νοεμβρίου 2011.
Υπήρξε ηγέτης με ευρύτατη λαϊκή αποδοχή: σε έρευνα της
εφημερίδας Καθημερινή το 2007, η πρώτη κυβέρνησή του αναδείχθηκε η καλύτερη της
Μεταπολίτευσης και ο ίδιος ο σημαντικότερος πρωθυπουργός της περιόδου. Ομοίως,
σε δημοσκόπηση για την εφημερίδα Real News το 2010, ψηφίσθηκε ως ο καλύτερος
πρωθυπουργός μετά το 1974.Ήταν ίσως ο πολιτικός με τη μεγαλύτερη συμβολή στη
διαμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος στη σύγχρονη Ελλάδα.
Ανέτρεψε τον κυρίαρχο πολιτικό διαχωρισμό «Εθνικόφρονες-Κομμουνιστές» και στη
θέση του επέβαλλε το δίπολο «Δεξιά-Αντιδεξιά». Το ΠΑΣΟΚ που δημιούργησε ήταν το
πρώτο κόμμα εξουσίας στην ελληνική ιστορία με μαζική οργάνωση, αντί του
παραδοσιακού κόμματος στελεχών, ένα πρότυπο οργάνωσης που θα υιοθετούσε από τον
Παπανδρέου και η Νέα Δημοκρατία. Από το κυβερνητικό του έργο ξεχωριστή θέση στη
νεοελληνική πολιτική ιστορία έχουν η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ο
εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος, η δημιουργία του Εθνικού
Συστήματος Υγείας και του ΑΣΕΠ και η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, που
καθιέρωσε το σύστημα κοινοβουλευτικής εξουσίας που ισχύει έως και σήμερα,
περιορίζοντας δραστικά τις «βασιλικές» εξουσίες του Προέδρου.
Άλλα σημαντικά επιτεύγματα των κυβερνήσεών του ήταν η
νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, η ψήφος στα 18, η εισαγωγή του μονοτονικού
συστήματος, οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο όπως η καθιέρωση της ισότητας
των δύο φύλων και η απαγόρευση του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας, η
κατάργηση πλείστων μεταξικών και μετεμφυλιακών νόμων, όπως αυτοί του
τεντιμποϊσμού και της κατασκοπείας, η άσκηση ακηδεμόνευτης και πολυδιάστατης
εξωτερικής πολιτικής και η μεγάλη ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, η αναγνώριση της
γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και η παραχώρηση άδειας επιστροφής στην
Ελλάδα στους πολιτικούς πρόσφυγες του Δημοκρατικού Στρατού.
