Καλλιέργεια ψευδαισθήσεων

Του Βασίλη Βιλιάρδου
Οι κενές υποσχέσεις διευκολύνουν δυστυχώς τους Έλληνες να συνεχίσουν να πιστεύουν στον «από μηχανής Θεό», ο οποίος θα λύσει ως δια μαγείας όλα τους τα προβλήματα - επίσης, στο «χαρισματικό» ηγέτη, ο οποίος θα τους οδηγήσει στην ....
έξοδο από την κρίση
 

"Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι, η αντιξοότητα είναι ο καλύτερος δάσκαλος - αλλά τα μαθήματα της τα πληρώνει κανείς πολύ ακριβά, ενώ συχνά το όφελος που αποκτάει από αυτά δεν αξίζει την τιμή που του κόστισαν. Πολύ περισσότερο, αυτά τα μαθήματα έρχονται πολύ αργά, με αποτέλεσμα την εποχή που τα μαθαίνουμε καλά να μας είναι πια εντελώς άχρηστα. Όταν ο θάνατος ευρίσκεται ήδη στην πόρτα μας, αξίζει αλήθεια να μαθαίνουμε πως να ζούμε;" (J.J.Rousseau).   

Άρθρο

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων εξακολουθεί να φαντασιώνεται μία εκ του ασφαλούς έξοδο από την κρίση, η οποία θα της επιτρέψει να διατηρήσει τα κεκτημένα της. Η κυβέρνηση υπόσχεται άλλωστε ότι, βιώνουμε το τελευταίο έτος της ύφεσης, ενώ θα προκύψει εντός του 2013 πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 2% του ΑΕΠ - γεγονός που επιβεβαιώνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προβλέποντας ανάπτυξη 0,6% το 2014.

Κανένας δεν αναφέρει βέβαια τι θα ακολουθήσει μετά, εάν υποθέσουμε ότι θα επαληθευθούν οι προβλέψεις - πόσο μάλλον όταν η κρίση χρέους αγγίζει πλέον τον πυρήνα της Ευρωζώνης (Ολλανδία, Βέλγιο, Φιλανδία, Αυστρία), απειλώντας να βυθίσει στην ύφεση και τη Γερμανία.

Την ίδια στιγμή, οι Η.Π.Α. δεν φαίνεται να αποκαθιστούν τις κατεστραμμένες δομές της οικονομίας τους και η Ιαπωνία «κλυδωνίζεται» επικίνδυνα - ενώ η Σιγκαπούρη, η Ταιβάν και η Ν. Κορέα εμφανίζουν όλο και ασθενέστερους ρυθμούς ανάπτυξης. Από την άλλη πλευρά, η Αυστραλία αντιμετωπίζει μία τόσο μεγάλη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής της, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ακόμη και ως κατάρρευση.

Ειδικότερα, με τον μεγάλο κύκλο των τιμών των εμπορευμάτων να ολοκληρώνεται εντός της επομένης χρονικής περιόδου, η Αυστραλία απειλείται αφενός μεν από μία ραγδαία πτώση του ρυθμού ανάπτυξης της, αφετέρου με μαζικές απολύσεις εργαζομένων - όπως επίσης όλες οι άλλες χώρες εξαγωγής ενέργειας και πρώτων υλών (Ρωσία, Βραζιλία, Καναδάς, Ν. Αφρική κλπ.).

Περαιτέρω, η πολιτική λιτότητας στην Ευρωζώνη φαίνεται να καταστρέφει την εμπιστοσύνη των Πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αποτέλεσμα να ενισχύονται οι αντιευρωπαϊκές τάσεις εντός της - όπως τεκμηριώνεται από τον Πίνακα Ι που ακολουθεί:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Ποσοστό πληθυσμού που δεν εμπιστεύεται τους Θεσμούς της Ευρωζώνης

Χώρα	Μάιος 2007	Νοέμβριος 2012
Πολωνία	18%	42%
Ιταλία	28%	53%
Γαλλία	41%	56%
Γερμανία	36%	59%
Μ. Βρετανία	49%	69%
Ισπανία	23%	72%

Πηγή: Ευρωβαρόμετρο

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος           

Σύμφωνα τώρα με μία άλλη μελέτη („Economic Crisis, Quality of Work and Social Integration“ [PDF - 1.7 MB]), η συγκεκριμένη πολιτική, η οποία προκαλεί μεγάλη αύξηση της ανεργίας και μαζικές χρεοκοπίες, υποσκάπτει παράλληλα την εμπιστοσύνη των Πολιτών απέναντι στη πολιτική - το χειρότερο όλων, αυξάνει σημαντικά τον αριθμό εκείνων των ανθρώπων, οι οποίοι δεν εμπιστεύονται πλέον τη Δημοκρατία (Σχήμα Ι).

 

Στο Σχήμα Ι απεικονίζεται η σχέση της μείωσης του ΑΕΠ με την εμπιστοσύνη απέναντι στο δημοκρατικό πολίτευμα - όπου η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ισπανία και η Σλοβενία εμφανίζουν τη μεγαλύτερη πτώση, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν μία ζοφερή εικόνα του μέλλοντος, η οποία δεν συμφωνεί καθόλου με τις προβλέψεις, σχετικά με το ότι πλησιάζει το τέλος της κρίσης. Εάν δεν συνυπολογίσουμε τις τεράστιες, θανατηφόρες ίσως ζημίες που προκαλούν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα οι καταστροφικοί χειρισμοί των κεντρικών τραπεζών των Η.Π.Α., της Ευρωζώνης και της Ιαπωνίας συντελώντας, μεταξύ άλλων, στην «αποκόλληση» της πραγματικής οικονομίας από τη χρηματιστηριακή, η παγκόσμια εικόνα γίνεται πολύ πιο καταθλιπτική.

Βέβαια, ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, μετά την τεράστια πτώση του ΑΕΠ της κατά 25% (από τα 240 δις € στα 180 δις €), η οποία κοστίζει τη μείωση των δημοσίων εσόδων της κατά περίπου 21 δις € ετήσια, καθώς επίσης μία μεγάλη αύξηση των κρατικών δαπανών λόγω της ανεργίας (ποσά που έχουν κληθεί να αναπληρώσουν οι Έλληνες με τις μειώσεις των μισθών, με τη δυσανάλογη αύξηση της φορολογίας κλπ.), η ύφεση έχει πιθανότατα ολοκληρωθεί.

Εν τούτοις, το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη και όχι η φυσιολογική σταθεροποίηση στα κατώτατα επίπεδα - η οποία δεν πρόκειται να επιλύσει κανένα απολύτως πρόβλημα, βυθίζοντας στην απόγνωση όλο και περισσότερους Έλληνες.

Απλούστερα, η σταθεροποίηση δεν πρόκειται να αυξήσει τα δημόσια έσοδα, «καταργώντας» τους υπερβολικούς φόρους - ενώ η επιστροφή της ανεργίας στα προ της κρίσης επίπεδα, προϋποθέτει να ξεπεράσει το ΑΕΠ μας τα 240 δις € και όχι να παραμείνει απλά στο ίδιο ύψος. Το ίδιο ακριβώς απαιτεί και η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους μας - η οποία είναι εντελώς αδύνατη, εάν δεν «απογειωθεί» το ακαθάριστο εθνικό προϊόν μας.  

Πως όμως θα αυξηθεί το ΑΕΠ μας, το οποίο προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, την επανίδρυση των εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες οδηγήθηκαν μέσα από μία εντελώς ανεύθυνη πολιτική στον Καιάδα;

Επομένως, είμαστε ξανά αντιμέτωποι με μία σκόπιμη διασπορά ψευδών ελπίδων, καθώς επίσης με μία μεθοδική καλλιέργεια ψευδαισθήσεων - οι οποίες όμως δημιουργούν ρωγμές στη Δημοκρατία, με επακόλουθα που δεν είναι δύσκολο να προβλεφθούν.

Παράλληλα, οι κενές υποσχέσεις διευκολύνουν δυστυχώς τους Έλληνες να συνεχίσουν να πιστεύουν στον «από μηχανής Θεό» - ο οποίος θα λύσει ως δια μαγείας όλα τους τα προβλήματα. Επίσης, στο «χαρισματικό» ηγέτη, ο οποίος θα τους οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση.                  

Όπως έχουμε γράψει όμως στο παρελθόν και συνεχίζει να ισχύει, ενώ θα υπενθυμίσουμε ξανά παρακάτω, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο ότι, η εποχή των Θεών, όπως και των χαρισματικών ηγετών, έχει προ πολλού παρέλθει;

Δεν γνωρίζουμε ότι έχουν θυσιαστεί ήδη στο βωμό της αποφυγής της χρεοκοπίας πάνω από 40 δις € ιδιωτική περιουσία (συνολικοί νέοι φόροι και μειώσεις μισθών στα νοικοκυριά), 300 δις € χρηματιστηριακή αξία, 450 δις € από την πτώση των τιμών των ακινήτων κοκ., χωρίς να μειώνεται το δημόσιο χρέος αλλά, αντίθετα, να αυξάνεται ως ποσοστό επί ενός ΑΕΠ, το οποίο συνεχώς συρρικνώνεται;

Δεν απειλείται να λεηλατηθεί η περιουσία του κράτους από τους διάφορους ξένους εισβολείς, οι οποίοι θα ζητήσουν εγγυήσεις κατά πολύ μεγαλύτερες, από το επόμενο μέρος του χρέους που θα διαγράψουν - μειώνοντας δραστικά την αξία της δημόσιας περιουσίας (εθνικής κυριαρχίας) που θα τους παραχωρηθεί; Δεν βλέπουμε ότι η Ελλάδα οδηγείται στο δρόμο της υποδούλωσης σε νέους αποικιοκράτες;

Δεν κατανοούμε ότι τα ασφαλιστικά ταμεία θα καταρρεύσουν, οι τράπεζες επίσης, οι συντάξεις θα εξαϋλωθούν, η δημόσια υγεία θα καταργηθεί, η παιδεία θα ιδιωτικοποιηθεί, το νερό, το ρεύμα και τα καύσιμα θα γίνουν είδη πολυτελείας, πολλά τρόφιμα θα «φυλακιστούν» σε θωρακισμένα σουπερμάρκετ, ενώ η ανεργία θα καταστρέψει ότι τελικά απομείνει;  

Για ποιο λόγο, παρά την ανελέητη, ολομέτωπη και κλιμακούμενη επίθεση του νεοφιλελεύθερου «καθεστώτος», η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών εξακολουθεί να μην αντιδράει δυναμικά και συνεχίζει να σκύβει με δουλοπρέπεια το κεφάλι;  Με ποιους τρόπους θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αλήθεια η επίθεση αυτή αποτελεσματικά, ενδεχομένως με την προοπτική της εκδίωξης της Τρόικας-υπηρέτη των τοκογλύφων;

Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε ότι, δε διαθέτουμε εξειδικευμένες γνώσεις ψυχολογίας, έτσι ώστε να επεκταθούμε σε εκτενείς ανθρωπολογικές αναλύσεις. Διάφοροι ειδικοί άλλωστε έχουν επανειλημμένα επιβεβαιώσει ότι, η οικονομική εξαθλίωση, η ανεργία, η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα για το μέλλον και η κατάρρευση της εικόνας του εαυτού (ποιος είμαι; τι κάνω; πού βρίσκομαι σε σχέση με τους άλλους;), οδηγούν αναπόφευκτα σε κατάθλιψη, σε νευρώσεις, σε παθητικότητα και σε αδυναμία αντίδρασης. 

Στην συγκεκριμένη περίπτωση βέβαια, δεν διαπιστώνουμε μόνο κατάθλιψη και ηττοπάθεια – αλλά, επίσης, ένα πρωτοφανές φαινόμενο μαζικής «αποχαύνωσης», άρνησης της πραγματικότητας, δημιουργίας ψευδαισθήσεων και, πιθανότατα, «άκρατου μαζοχισμού».

Είναι απορίας άξιο το πώς εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ανέχονται υπομονετικά ένα καθεστώς «ακραιφνώς απολυταρχικό» - το οποίο τους οδηγεί με μαθηματική σιγουριά στην απόλυτη εξαθλίωση. Οι άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να πιστεύουν ότι, «κάτι» θα αλλάξει - με τρόπο μαγικό και χωρίς εκείνοι να πάρουν κανένα ρίσκο. Θεωρούν με αφέλεια πως, εάν η σημερινή κυβέρνηση καταρρεύσει (ως διά μαγείας), τα πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο!

Επιπλέον, αρκετοί έως πολλοί τρέφουν ακόμα την αυταπάτη ότι, η ψήφος τους αποτελεί από μόνη της ένα ισχυρό μέσο πίεσης - ότι μέσω αυτής οι όποιοι κυβερνώντες, για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο, θα τρομοκρατηθούν και θα αλλάξουν, επειδή θα ντραπούν για όλα όσα έχουν κάνει.

Με απλά λόγια, πιστεύουν ότι θα ντραπούν αυτοί που παρέδωσαν την Ελλάδα στο ΔΝΤ και στους Γερμανούς, αυτοί που ψήφισαν τα εγκληματικά μνημόνια και τα PSI - ενώ το κέντρο της Αθήνας κατακλυζόταν από χιλιάδες διαδηλωτές, νέους, ηλικιωμένους και παιδιά, τους οποίους το «σύστημα» χτυπούσε αδιακρίτως, με δολοφονικές προθέσεις.

Θα αλλάξουν τακτική αλήθεια ως δια μαγείας και θα ντραπούν αυτοί που απολύουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους καθημερινά, αυτοί που συνεχίζουν να επιβάλλουν ολοένα και σκληρότερα φοροεισπρακτικά μέτρα, αυτοί που διαλύουν την Παιδεία και την Υγεία, αυτοί που ξεπουλούν τη δημόσια περιουσία, αυτοί που υπερασπίζονται τα συμφέροντα του διεθνούς κερδοσκοπικού κεφαλαίου, χασκογελώντας καθημερινά στα τηλεοπτικά παράθυρα, αντί να κάνουν τη δουλειά τους; Θα αλλάξουν τακτική αυτοί που υπεξαίρεσαν την ψήφο των συμπατριωτών τους, εκτελώντας εντολές;

Συνεχίζοντας το περίεργο είναι ότι, μέχρι πρόσφατα (ειδικά μέχρι τον Δεκέμβρη του 2008) οι συζητήσεις και οι θέσεις σχετικά με το κράτος καταστολής, με την παθογένεια του κερδοσκοπικού κεφαλαίου καθώς επίσης με τις αδηφάγες βλέψεις του καπιταλισμού, αποτελούσαν, σε μεγάλο βαθμό, σχεδόν «αποκλειστικότητα» του «εναλλακτικού» πολιτικού χώρου.

Δηλαδή, η πλειοψηφία των σημερινών πολιτών αντιμετώπιζε όλα τα παραπάνω ως «γραφικά» και υπερβολικά, ως εμμονές ενός συγκεκριμένου πολιτικού χώρου – ο οποίος, κατά τους ίδιους, ζούσε μάλλον εκτός πραγματικότητας. Έννοιες όπως η άμεση δημοκρατία, η αυτοοργάνωση, η αυτοδιάθεση, η αλληλεγγύη και πολλές άλλες, ακούγονταν μάλλον εξωτικές και ουτοπικές - στα πλαίσια μιας κοινωνίας «ατομιστών», η οποία ονειρευόταν την καταξίωση και την καριέρα, ενώ «φαντασιωνόταν» παράλληλα ένα λαμπρό μέλλον (American dream), στολισμένο με «χλιδάτα» σπίτια, αυτοκίνητα και ακριβά ρούχα.

Όμως παρά το γεγονός ότι, έννοιες όπως οι παραπάνω δεν αντιμετωπίζονται πλέον ως τόσο «εξωτικές», φαίνεται ότι οι φαντασιώσεις περί λαμπρού μέλλοντος είναι αρκετά ισχυρές, αφού αντιστέκονται στην ίδια την πραγματικότητα. Σε αυτά τα επώδυνα χρόνια που μεσολάβησαν (από τον Δεκέμβρη του 2008 μέχρι σήμερα), η αδιαμφισβήτητη και προκλητική σαθρότητα του συστήματος, σε όλες της τις εκφάνσεις, δεν ήταν αρκετή για να ξυπνήσει μια και καλή τους «ωραίους κοιμωμένους» του καπιταλισμού.

Σε αυτά τα χρόνια «δολοφονούμαστε» καθημερινά και οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην απόλυτη εξαθλίωση - ενώ οι δολοφόνοι μας κυκλοφορούν ελεύθεροι ή «αποφυλακίζονται», με «αποθρασυσμένες» και γελοίες αιτιάσεις. Σε αυτά τα χρόνια, χιλιάδες δηλώσεις και υποσχέσεις των κυβερνώντων έχουν διαψευστεί, δεκάδες σκάνδαλα έχουν συγκαλυφτεί, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι φυτοζωούν, αφού δεν είναι σε θέση να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.

Εκτός αυτού, δεκάδες χιλιάδες στοιχεία (έγγραφα, φωτογραφίες και βίντεο), τα οποία αποδεικνύουν τη σαθρότητα του συστήματος, έχουν δει το φως της δημοσιότητας ή/και τις εξεταστικές της «Βουλής των Ελλήνων»! Όμως, ακόμα και μετά από τόσα πολλά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων το σύστημα δείχνει όλο και πιο καθαρά τις προθέσεις του, ο «λαός» αδυνατεί ή δε θέλει να πιστέψει την αλήθεια.

Δηλαδή, πόσα τερατώδη νομοσχέδια, ρυθμίσεις και μέτρα πρέπει ακόμη να υπερψηφιστούν, χωρίς καμία αντίδραση; Πόσους νόμους πρέπει να καταπατήσουν οι κυβερνώντες, χωρίς καμία τιμωρία; Πόσο περισσότερο πρέπει να εξαθλιωθούμε, για να καταλάβουμε ότι πλέον οι συγκεντρώσεις, οι διαμαρτυρίες, οι «ακτιβισμοί» και οι συγκρούσεις στο δρόμο, δεν αρκούν για να αλλάξει κάτι;

Περαιτέρω, δεν θα έπρεπε πια να είναι γνωστή η μέθοδος του διασυρμού της μίας κοινωνικής ομάδας στα μάτια της άλλης, με τη βοήθεια των δικαστών-ρεπόρτερ, οι οποίοι καταδικάζουν όλους όσους τολμούν να έχουν διαφορετική άποψη; Είναι τόσο δύσκολο να καταλάβουμε ότι, οι πρωταθλητές της φοροδιαφυγής, τους οποίους ξαφνικά μας ανακοινώνουν, εξυπηρετούν μόνο και μόνο την επιβολή νέων φόρων, καθώς επίσης τον εγκληματικό διασυρμό της Ελλάδας στα διεθνή ΜΜΕ και την υποταγή της στην Τρόικα;     

Συνεχίζοντας, πέραν από την προαναφερθείσα άρνηση της πραγματικότητας, εξίσου ενδιαφέρον είναι άλλο ένα φαινόμενο: αυτό του «επαναστάτη» των κοινωνικών δικτύων. Αυτή την στιγμή υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι, μέσω του Facebook, του Twitter ή των άλλων τεχνολογικών δικτύων, βρίζουν αδιαλείπτως την κυβέρνηση - ενώ αναφέρονται σε μία επανάσταση, η οποία θα έρθει από μόνη της.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους ξυπνούν κάθε πρωί, πηγαίνουν στη δουλίτσα τους κανονικά, βρίζουν τους πάντες από τον υπολογιστή του γραφείου τους, ενώ το απόγευμα μπορεί να κάνουν τη βόλτα τους σε μία εκδήλωση, για να «αντισταθούν» και να «διαμαρτυρηθούν».

Μαζί με όλα τα παραπάνω, οι περισσότεροι εξακολουθούν να αναμασούν «το θρίλερ του χρέους», καθώς επίσης τον μάλλον ακατάσχετο βερμπαλισμό των «αντιμνημονιακών κομμάτων»: Θα διαγραφεί το χρέος; Θα αναδιαρθρωθεί το χρέος; Θα χρεοκοπήσουμε επιλεκτικά, ανεξέλεγκτα ή μήπως ελεγχόμενα; Θα ξαναγυρίσουμε στη δραχμή; Ευρωομόλογα, CDS, spreads…..παρά το ότι μόνο το 1% του πληθυσμού καταλαβαίνει τι σημαίνουν όλοι αυτοί οι όροι.

Δεν πειράζει όμως αν δεν καταλαβαίνουμε όλοι. Ευτυχώς για εμάς, έχει «αναδυθεί» από το πουθενά το star system των «οικονομολογούντων» στα τηλεοπτικά παράθυρα, οι οποίοι τα καταλαβαίνουν όλα και γνωρίζουν ακριβώς τις λύσεις – το σωστό! Όλοι περιμένουν το «φωτεινό παντογνώστη» (κατά προτίμηση οικονομολόγο), ο οποίος θα τους πει την αλήθεια και θα προτείνει τη σωστή λύση - άσχετα αν καταλαβαίνουν ελάχιστα από αυτά που τους λέει.

Κατά την άποψη μας λοιπόν, η σιωπή των «αμνών», πριν από τη σφαγή τους, δεν έχει να κάνει απλά με την κατάθλιψη και τις συνέπειές της. Πρωτίστως οφείλεται σε έναν βαθιά ριζωμένο ατομικισμό, τον οποίο το σύστημα καλλιέργησε (με επιτυχία προφανώς), επί σειρά δεκαετιών.

Ακόμα και στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, ο «νομοταγής Έλληνας πολίτης» δεν αντιλαμβάνεται ότι, κανείς δεν μπορεί να μας νικήσει όταν είμαστε ενωμένοι, για έναν κοινό και ξεκάθαρο σκοπό. Όμως, η ένωση και η συλλογικότητα προϋποθέτουν, έστω σε ένα βαθμό, το συμβιβασμό και την αναγνώριση του άλλου, ως άξιου σεβασμού - δεδομένο που προσκρούει δυστυχώς στην κλασική ελληνική έκφραση «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε;»

Ο ατομικισμός είναι επίσης αλληλένδετος με μία πρωτοφανή έλλειψη παιδείας, καθώς επίσης με μία συλλογική αυταπάτη/ουτοπία. Και σε αυτό το κομμάτι έκανε πολύ καλή δουλειά το σύστημα, μέσω του ατελέστατου εκπαιδευτικού συστήματος - όπως επίσης μέσω των «συστημικών» ΜΜΕ, τα οποία επί δεκαετίες έτρεφαν τους θεατές, τους ακροατές και τους αναγνώστες με σκουπίδια (τώρα τελευταία και με τούρκικες σαπουνόπερες από κάποια κανάλια, τα οποία φαίνεται πως θαυμάζουν τον αθάνατο οθωμανικό πολιτισμό). Κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν στρατιές «λοβοτομημένων» οι οποίοι, μετά από μία τελική πλύση εγκεφάλου, απλά αναπαράγουν άθλια στερεότυπα και σαθρά πρότυπα - ενώ είναι ανίκανοι για συνδυαστική σκέψη και για απλή λογική.

Τέλος, άλλος ένας ανασχετικός παράγοντας στην ελεύθερη σκέψη και στην όποια ανατρεπτική δράση, είναι η θυματοποίηση και η προσωπολατρία – πιθανότατα σαν αποτέλεσμα της 400ετούς υποδούλωσης μας από τους Τούρκους. Η συντριπτική πλειοψηφία των «πολιτών» αναμένουν και λατρεύουν όποιον «ηγέτη» θα τους υποδείξει το σωστό - όντας ανίκανοι ή αρκετά βολεμένοι για να σκεφτούν από μόνοι τους.

Την ίδια στιγμή που οι «χαρισματικοί ηγέτες» απομυθοποιούνται, εξευτελίζονται και «αποκαλύπτονται» καθημερινά, το «ηρωικό Ελληνικό έθνος» προτιμά έναν «αρχηγό», ο οποίος τον εξαθλιώνει συστηματικά και ανερυθρίαστα – αντί να είναι αυτόνομο και να δρα συλλογικά (επειδή έχει πεισθεί ότι, χωρίς ηγέτες θα έλθει το χάος, ενώ ο πολίτης είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για το κατάντημα της χώρας του).

Δυστυχώς, εάν η κατάσταση αυτή συνεχίσει, η επανάσταση (για την οποία μιλάμε πολύ και κάνουμε ελάχιστα) θα παραμείνει «όνειρο θερινής νυκτός». Ακόμα χειρότερα, εάν όντως συμβεί, αυτό θα γίνει μόνο όταν θα είμαστε τόσο εξαθλιωμένοι, ώστε να αποτελέσουμε «έρμαιο» της όποιας ηγετικής ομάδας εκμεταλλευτεί τη συγκυρία. Κατά την άποψη μας, με πιθανότητες 99%, αυτή η ομάδα των πεφωτισμένων θα αποτελείται από τους χειρότερους δικτάτορες-καπιταλιστές στην ανθρώπινη Ιστορία.

Ολοκληρώνοντας, μόνο εάν παραλύσει ο μηχανισμός που συντηρεί αυτό το σύστημα, το σύστημα θα καταρρεύσει. Ο μηχανισμός όμως αυτός δεν παραλύει μόνο με συγκεντρώσεις και με πορείες. Εμείς οι ίδιοι τον συντηρούμε: με το να πληρώνουμε αυτά που μας επιβάλλει, με το να πηγαίνουμε υπάκουα στη δουλειά μας, με το να μη φέρνουμε αντιρρήσεις, με το να φοβόμαστε τον ίσκιο μας και με το να μην βλέπουμε τίποτα άλλο, πέρα απ’ την μίζερη ζωούλα μας και τον μικρόκοσμό μας.

Για να το πούμε απλά, εάν παραλύσουμε τον μηχανισμό που παράγει χρήματα και διεφθαρμένα κόμματα ή πολιτικούς, τότε αυτό το σαθρό σύστημα θα καταρρεύσει - αφού αυτό εξαρτάται από εμάς και όχι εμείς από αυτό.

Σε αυτή τη θέση βέβαια ο κλασικός αντίλογος των υπερασπιστών της υποτέλειας είναι ότι, θα κυριαρχήσει το χάος και η αναρχία. Όμως, είναι αδιαμφισβήτητο πλέον ότι ζούμε «κατ’ επίφαση εν τάξει» - εκτός εάν «τάξη» θεωρείται να μην ξέρεις τι φόρους θα σου επιβάλλουν την επόμενη εβδομάδα, αν θα έχεις δουλειά αύριο ή όχι, αν θα μπορείς να πληρώσεις φάρμακα, αν πρέπει να μεταναστεύσεις για να επιβιώσεις, αν τα νοσοκομεία θα έχουν γάζες, αν τα σχολεία θα συνεχίσουν να λειτουργούν και αν τα παιδιά σου θα έχουν το δικαίωμα να ονειρεύονται. Ίσως πρέπει λοιπόν να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας - όχι όμως για να την παραδώσουμε ξανά σε κάποιον άλλον.

Ολοκληρώνοντας, η ερώτηση που συνεχίζει να αιωρείται αναπάντητη είναι το εάν θα καταφέρουμε τελικά να ξεφύγουμε από την κρίση. Η απάντηση θα ήταν θετική, αρκεί να είχαμε διδαχθεί από τα μεγάλα λάθη μας, έτσι ώστε να λειτουργούμε  επιτέλους συλλογικά - κάτι που δεν μπορούμε να ισχυρισθούμε τεκμηριωμένα πως έχει ήδη ξεκινήσει να συμβαίνει.   

Υστερόγραφο:  Η κρίση μοιάζει με μια επιδημία, η οποία μεταδίδεται από χώρα σε χώρα - με συνεχώς αυξανόμενη ταχύτητα. Επειδή δεν καταφέραμε να την απομονώσουμε στο ξεκίνημα της, στις Η.Π.Α., επεκτάθηκε αμέσως μετά στην Ελλάδα, ξεφεύγοντας εντελώς από τον έλεγχο μας. Στη συνέχεια «προσέβαλλε» τον ευρωπαϊκό Νότο, ενώ ακολούθησαν οι πρώτες χώρες του Βορά - η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Δανία κοκ., παράλληλα με την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.  

Θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς ότι, ο ιός της κρίσης μεταδίδεται από τους μετανάστες - οι οποίοι εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους, αναζητώντας σε άλλες χώρες εργασία. Τα σημερινά προβλήματα της Αυστραλίας και του Καναδά, όπως και τα προηγούμενα της Κύπρου, συνηγορούν υπέρ του αυθαίρετου αυτού ισχυρισμού - ενώ ενισχύουν εκείνες τις προβλέψεις, σύμφωνα με τις οποίες ο επόμενος «σταθμός» θα είναι η Γερμανία.    

 

Τα κεντρικά προβλήματα είναι οι «ασυμμετρίες» (πλεονασματικές και ελλειμματικές χώρες), το ανεξέλεγκτο, ασύδοτο και εξαιρετικά μοχλευμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η υποταγή της πολιτικής στην οικονομική εξουσία, η μη ισορροπημένη αναδιανομή των εισοδημάτων, καθώς επίσης τα τεράστια, συσσωρευμένα χρέη στον πλανήτη - ειδικά στη Δύση, όπου το παράδοξο του Minsky ολοκληρώνει το «δράμα».

 

Η απαγόρευση δημιουργίας πλεονασμάτων σε χώρες όπως η Γερμανία και η Κίνα, ο έλεγχος του χρηματοπιστωτικού συστήματος από τα κράτη, η «εγκατάσταση» της άμεσης δημοκρατίας, η καλύτερη αναδιανομή των εισοδημάτων μέσω της φορολογίας και του ασφαλιστικού συστήματος (κοινωνικό κράτος), καθώς επίσης η αντιμετώπιση των συσσωρευόμενων χρεών με τη βοήθεια του μερικού παγώματος, της εν μέρει διαγραφής ορισμένων, του ελεγχόμενου (4-6%) πληθωρισμού κλπ. είναι ορισμένες από τις προφανείς λύσεις - οι οποίες όμως δεν γίνονται εύκολα αποδεκτές, από τους εκάστοτε ισχυρούς ή ωφελημένους από την κρίση και τις αδυναμίες των άλλων.

 

Εν τούτοις γνωρίζουμε ότι, η βασική αιτία των πολέμων, εμφυλίων και μη, καθώς επίσης των εσωτερικών αιματηρών επαναστάσεων, ήταν ανέκαθεν η αδυναμία των κυβερνήσεων να χρηματοδοτήσουν τις βασικές ανάγκες των πληθυσμών τους. Επίσης πως στην αρχαιότητα, η αντιπαράθεση μεταξύ δανειστών και οφειλετών, κατέληγε πάντοτε σε βίαιες συγκρούσεις και σε πολέμους - επειδή η εναλλακτική δυνατότητα, για την απαλλαγή από τα χρέη, ήταν η Δουλεία.

 

Επομένως, εάν θέλουμε πραγματικά να αποφύγουμε τελικά το «μοιραίο», την πρόκληση ανεξέλεγκτων, εκρηκτικών καταστάσεων σε ολόκληρο τον πλανήτη, οφείλουμε να αναζητήσουμε άμεσα ριζικές λύσεις - χωρίς καμία απολύτως καθυστέρηση.

 

Γνώμονας μας πρέπει να είναι η χρυσή μεσότητα - η δίκαιη κατανομή των βαρών της κρίσης δηλαδή, καθώς επίσης η δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων, οι οποίες θα λειτουργούν ανασταλτικά στο μέλλον, προληπτικά ίσως, έτσι ώστε να μην καταλήγουμε σε τέτοια αδιέξοδα.

Βασίλης Βιλιάρδος 

Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: www.x-hellenica.gr

Από τη Μαρίζα