Το σχέδιο της τρόικας με βάση την πρόταση της γερμανικής Allianz για υποχρεωτική ασφάλιση ζωής που θα καλύπτει τη σύνταξη
του Δημήτρη Μαρκόπουλου
Τεκτονικές αλλαγές ετοιμάζονται στο συνταξιοδοτικό τομέα με τις ευλογίες της τρόικας και την υπογραφή του μεγάλου πολυεθνικού ασφαλιστικού και θεσμικού οικονομικού παράγοντα της Γερμανίας Allianz Group. Επιβεβαιώνοντας δημοσίευμα του «ΘΕΜΑτος» πριν ....
από τέσσερις εβδομάδες, όταν μιλούσε για σχέδιο παρέμβασης της ομάδας του κ. Ολι Ρεν στις συντάξεις με σκοπό τη δραστική μείωσή τους κάτω από τον μέσο όρο των 903 ευρώ/μήνα, το υπουργείο Εργασίας διά χειρός της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, που κυρίαρχα αποτελείται από ξένες πολυεθνικές, έλαβε και επεξεργάζεται σχέδιο στο οποίο η εθνική σύνταξη θα φτάνει μόλις τα 360 ευρώ.
Μάλιστα το ίδιο σχέδιο μιλάει για «δεύτερο πυλώνα συνταξιοδότησης» με τη συμμετοχή ιδιωτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων και τραπεζών, προτείνοντας δηλαδή το πέρασμα της ασφάλισής μας σε συγκεκριμένα επιχειρηματικά κέντρα. Εγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης έχει γνώση του συγκεκριμένου σχεδίου, καθώς του το έχει ήδη αναλύσει ο κ. Πολ Τόμσεν και ίσως να υπάρχει μάλιστα και καταρχήν συμφωνία.
Σύμφωνα λοιπόν με τη μελέτη της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, που συζητήθηκε την προηγούμενη Τετάρτη σε κλειστή συνέλευση, εκτιμάται πως η ελληνική αγορά είναι πολύ μικρή και δεν μπορεί να σηκώσει δεκάδες επαγγελματικά ταμεία. Υπό το φάσμα της κατάρρευσης, λοιπόν, τονίζεται ότι θα πρέπει να κατοχυρωθούν εθνικές συντάξεις ύψους έως 360 ευρώ, τις οποίες σαφώς θα εγγυάται το Ελληνικό Δημόσιο μέσω των Ταμείων, όμως σε δεύτερη φάση θα δραστηριοποιούνται οι ιδιωτικές εταιρείες. Οι κρατήσεις στην πρώτη φάση θα αφορούν και τους δύο συμβαλλόμενους (εργοδότη και εργαζόμενο), ενώ ο ιδιωτικός πυλώνας ασφάλισης θα είναι υποχρεωτικός. Κάτι δηλαδή σαν τις ασφαλίσεις οχημάτων, οι οποίες διά νόμου είναι επιβεβλημένες στους οδηγούς. Το περίεργο βέβαια σε αυτό το νέο σύστημα είναι πως στον δεύτερο πυλώνα οι εργοδότες δεν θα έχουν καμία συμμετοχή παρά μόνο οι μεμονωμένοι ασφαλισμένοι.
Ασφαλισμένοι-επενδυτές
Βέβαια σε αυτό το σχέδιο υπάρχει και «δράκος», καθώς η πρώτη λογική -είναι η πρόταση κυρίως των Γερμανών ειδικών και της τρόικας- μιλάει για δημιουργία των επονομαζόμενων «pension funds», που λειτουργούν κυρίως στην άλλη μεριά του Ατλαντικού και τα οποία με εταιρικά σχήματα διαχειρίζονται τις συντάξεις μέσω συμβολαίων με τις ασφαλιστικές εταιρείες ή και με τράπεζες. Ωστόσο η θέση αυτή προκαλεί ρήγμα μεταξύ των στελεχών της ασφαλιστικής αγοράς καθώς προκαλεί την αντίδραση μελών του διοικητικού συμβουλίου, τα οποία θεωρούν ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο στη διαχείριση των συντάξεων και να μην υπάρχει μεσολάβηση μέσω των funds.
Η άποψη αυτή έχει βάση στην πρόσφατη εμπειρία κουρέματος συνταξιοδοτικών funds, με αποτέλεσμα συνταξιούχοι από τρίτες χώρες να χάνουν μεγάλο μέρος των χρημάτων τους. Οι παροχές των pension funds θα είναι: σύνταξη γήρατος, ανικανότητας, θανάτου (σύνταξη χηρείας), παροχές αναπηρίας και θανάτου με σταδιακά μειούμενο κόστος, υποχρεωτική λήψη σύνταξης στη λήξη. H απόδοση των παροχών θα γίνεται με τους κανόνες του κύριου φορέα (προϋποθέσεις πρώτου πυλώνα) και χωρίς τη δυνατότητα πρόωρης ρευστοποίησης. Πηγές μας αναφέρουν ότι οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2014 και αφού πρώτα ολοκληρωθεί μελέτη που πραγματοποιεί εταιρεία που επελέγη από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Πάντως η πάγια θέση του υπουργείου Εργασίας είναι θετική, καθώς ο κ. Βρούτσης είναι ενήμερος για το θέμα ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού. Λογικό πάντως είναι αυτή η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των συντάξεων να βρίσκει ισχυρές αντιστάσεις. Δεν είναι τυχαίο πως η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων δεν έχει σε εκτίμηση τον ασφαλιστικό κλάδο, με αποτέλεσμα μόλις ένας στους έξι Ελληνες να εμπιστεύεται κάποια από τις 27 ασφαλιστικές εταιρείες στη χώρα στα προγράμματα σύνταξης. Παράλληλα, έντονη είναι η μνήμη των υποθέσεων της ΑΣΠΙΣ όπου χάθηκαν εκατομμύρια ευρώ.
Η Allianz, οι πιέσεις και το τέλος του κοινωνικού κράτους
Το περίεργο της υπόθεσης είναι ότι οι εισηγήσεις που η τρόικα εδώ και μερικούς μήνες επέβαλε στην κυβέρνηση, οι θέσεις της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος και οι προτάσεις που εδώ και δύο χρόνια με ένταση η διοίκηση της Allianz καταθέτει είναι ταυτόσημες. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο το γεγονός πως από το 2011 ο δείκτης Allianz Global Investors Pension Sustainability Index ανέφερε πως «η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή των παγκοσμίως πιο αδύναμων συνταξιοδοτικών συστημάτων». Μάλιστα δημοσίευμα του Reuters με την αιγίδα της εταιρείας, η οποία διαθέτει άριστες σχέσεις με το γερμανικό κατεστημένο, σύγκρινε τη χώρα μας με την Ινδία, την Κίνα και την Ταϊλάνδη, κατατάσσοντάς μας στις πιο αδύναμες χώρες σε επίπεδο απόδοσης συντάξεων και συστήνοντας να ακολουθηθεί ένα πιο ευέλικτο πρόγραμμα απόδοσης ιδιωτικών συντάξεων.
Η ίδια μελέτη αναφέρει ως θετικό το παράδειγμα του συστήματος «pay as you go» (μτφρ. πλήρωνε όσο πηγαίνεις) σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Πολωνία ή η Ρουμανία, που έχει την ίδια ακριβώς φιλοσοφία με αυτό που προωθείται στη χώρα μας. Ομως και ο διευθύνων σύμβουλος της Allianz Hellas, ο κ. Πέτρος Παπαδόπουλος, πέρυσι τον Σεπτέμβριο από το βήμα του 14ου Συνεδρίου της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος στην Υδρα αναφερόταν ξεκάθαρα σε αυτό που η τρόικα λίγους μήνες αργότερα προωθούσε. Δήλωνε τότε ο κ. Παπανικολάου πως «θα πρέπει να ανοίξει ο τομέας των συντάξεων στην ασφαλιστική αγορά, καθότι οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν την τεχνογνωσία αλλά και την εμπειρία να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο».
Αλλά και οι μεγάλες ολλανδικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις, όπως η ING, επενδύουν στην αλλαγή του τρόπου παροχής συντάξεων στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίες εξάλλου οι προ μιας εβδομάδας δηλώσεις του νέου βασιλιά της Ολλανδίας Βίλχελμ Αλεξάντερ πως «το κοινωνικό κράτος τελείωσε»!
Ο βασιλιάς στο διάγγελμά του εξήγησε πως στο εξής πρέπει να αναλάβουν οι ίδιοι οι πολίτες την ευθύνη για το μέλλον τους και να δημιουργήσουν το δικό τους κοινωνικό και οικονομικό δίχτυ ασφαλείας, χωρίς να προσβλέπουν στη βοήθεια του κράτους. Ο,τι ακριβώς δηλαδή προτείνει η σαφώς πολυεθνικού χαρακτήρα Ενωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος.
Τεκτονικές αλλαγές ετοιμάζονται στο συνταξιοδοτικό τομέα με τις ευλογίες της τρόικας και την υπογραφή του μεγάλου πολυεθνικού ασφαλιστικού και θεσμικού οικονομικού παράγοντα της Γερμανίας Allianz Group. Επιβεβαιώνοντας δημοσίευμα του «ΘΕΜΑτος» πριν ....
από τέσσερις εβδομάδες, όταν μιλούσε για σχέδιο παρέμβασης της ομάδας του κ. Ολι Ρεν στις συντάξεις με σκοπό τη δραστική μείωσή τους κάτω από τον μέσο όρο των 903 ευρώ/μήνα, το υπουργείο Εργασίας διά χειρός της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, που κυρίαρχα αποτελείται από ξένες πολυεθνικές, έλαβε και επεξεργάζεται σχέδιο στο οποίο η εθνική σύνταξη θα φτάνει μόλις τα 360 ευρώ.
Μάλιστα το ίδιο σχέδιο μιλάει για «δεύτερο πυλώνα συνταξιοδότησης» με τη συμμετοχή ιδιωτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων και τραπεζών, προτείνοντας δηλαδή το πέρασμα της ασφάλισής μας σε συγκεκριμένα επιχειρηματικά κέντρα. Εγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης έχει γνώση του συγκεκριμένου σχεδίου, καθώς του το έχει ήδη αναλύσει ο κ. Πολ Τόμσεν και ίσως να υπάρχει μάλιστα και καταρχήν συμφωνία.
Σύμφωνα λοιπόν με τη μελέτη της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, που συζητήθηκε την προηγούμενη Τετάρτη σε κλειστή συνέλευση, εκτιμάται πως η ελληνική αγορά είναι πολύ μικρή και δεν μπορεί να σηκώσει δεκάδες επαγγελματικά ταμεία. Υπό το φάσμα της κατάρρευσης, λοιπόν, τονίζεται ότι θα πρέπει να κατοχυρωθούν εθνικές συντάξεις ύψους έως 360 ευρώ, τις οποίες σαφώς θα εγγυάται το Ελληνικό Δημόσιο μέσω των Ταμείων, όμως σε δεύτερη φάση θα δραστηριοποιούνται οι ιδιωτικές εταιρείες. Οι κρατήσεις στην πρώτη φάση θα αφορούν και τους δύο συμβαλλόμενους (εργοδότη και εργαζόμενο), ενώ ο ιδιωτικός πυλώνας ασφάλισης θα είναι υποχρεωτικός. Κάτι δηλαδή σαν τις ασφαλίσεις οχημάτων, οι οποίες διά νόμου είναι επιβεβλημένες στους οδηγούς. Το περίεργο βέβαια σε αυτό το νέο σύστημα είναι πως στον δεύτερο πυλώνα οι εργοδότες δεν θα έχουν καμία συμμετοχή παρά μόνο οι μεμονωμένοι ασφαλισμένοι.
Ασφαλισμένοι-επενδυτές
Βέβαια σε αυτό το σχέδιο υπάρχει και «δράκος», καθώς η πρώτη λογική -είναι η πρόταση κυρίως των Γερμανών ειδικών και της τρόικας- μιλάει για δημιουργία των επονομαζόμενων «pension funds», που λειτουργούν κυρίως στην άλλη μεριά του Ατλαντικού και τα οποία με εταιρικά σχήματα διαχειρίζονται τις συντάξεις μέσω συμβολαίων με τις ασφαλιστικές εταιρείες ή και με τράπεζες. Ωστόσο η θέση αυτή προκαλεί ρήγμα μεταξύ των στελεχών της ασφαλιστικής αγοράς καθώς προκαλεί την αντίδραση μελών του διοικητικού συμβουλίου, τα οποία θεωρούν ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο στη διαχείριση των συντάξεων και να μην υπάρχει μεσολάβηση μέσω των funds.
Η άποψη αυτή έχει βάση στην πρόσφατη εμπειρία κουρέματος συνταξιοδοτικών funds, με αποτέλεσμα συνταξιούχοι από τρίτες χώρες να χάνουν μεγάλο μέρος των χρημάτων τους. Οι παροχές των pension funds θα είναι: σύνταξη γήρατος, ανικανότητας, θανάτου (σύνταξη χηρείας), παροχές αναπηρίας και θανάτου με σταδιακά μειούμενο κόστος, υποχρεωτική λήψη σύνταξης στη λήξη. H απόδοση των παροχών θα γίνεται με τους κανόνες του κύριου φορέα (προϋποθέσεις πρώτου πυλώνα) και χωρίς τη δυνατότητα πρόωρης ρευστοποίησης. Πηγές μας αναφέρουν ότι οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2014 και αφού πρώτα ολοκληρωθεί μελέτη που πραγματοποιεί εταιρεία που επελέγη από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Πάντως η πάγια θέση του υπουργείου Εργασίας είναι θετική, καθώς ο κ. Βρούτσης είναι ενήμερος για το θέμα ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού. Λογικό πάντως είναι αυτή η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των συντάξεων να βρίσκει ισχυρές αντιστάσεις. Δεν είναι τυχαίο πως η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων δεν έχει σε εκτίμηση τον ασφαλιστικό κλάδο, με αποτέλεσμα μόλις ένας στους έξι Ελληνες να εμπιστεύεται κάποια από τις 27 ασφαλιστικές εταιρείες στη χώρα στα προγράμματα σύνταξης. Παράλληλα, έντονη είναι η μνήμη των υποθέσεων της ΑΣΠΙΣ όπου χάθηκαν εκατομμύρια ευρώ.
Η Allianz, οι πιέσεις και το τέλος του κοινωνικού κράτους
Το περίεργο της υπόθεσης είναι ότι οι εισηγήσεις που η τρόικα εδώ και μερικούς μήνες επέβαλε στην κυβέρνηση, οι θέσεις της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος και οι προτάσεις που εδώ και δύο χρόνια με ένταση η διοίκηση της Allianz καταθέτει είναι ταυτόσημες. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο το γεγονός πως από το 2011 ο δείκτης Allianz Global Investors Pension Sustainability Index ανέφερε πως «η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή των παγκοσμίως πιο αδύναμων συνταξιοδοτικών συστημάτων». Μάλιστα δημοσίευμα του Reuters με την αιγίδα της εταιρείας, η οποία διαθέτει άριστες σχέσεις με το γερμανικό κατεστημένο, σύγκρινε τη χώρα μας με την Ινδία, την Κίνα και την Ταϊλάνδη, κατατάσσοντάς μας στις πιο αδύναμες χώρες σε επίπεδο απόδοσης συντάξεων και συστήνοντας να ακολουθηθεί ένα πιο ευέλικτο πρόγραμμα απόδοσης ιδιωτικών συντάξεων.
Η ίδια μελέτη αναφέρει ως θετικό το παράδειγμα του συστήματος «pay as you go» (μτφρ. πλήρωνε όσο πηγαίνεις) σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Πολωνία ή η Ρουμανία, που έχει την ίδια ακριβώς φιλοσοφία με αυτό που προωθείται στη χώρα μας. Ομως και ο διευθύνων σύμβουλος της Allianz Hellas, ο κ. Πέτρος Παπαδόπουλος, πέρυσι τον Σεπτέμβριο από το βήμα του 14ου Συνεδρίου της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος στην Υδρα αναφερόταν ξεκάθαρα σε αυτό που η τρόικα λίγους μήνες αργότερα προωθούσε. Δήλωνε τότε ο κ. Παπανικολάου πως «θα πρέπει να ανοίξει ο τομέας των συντάξεων στην ασφαλιστική αγορά, καθότι οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν την τεχνογνωσία αλλά και την εμπειρία να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο».
Αλλά και οι μεγάλες ολλανδικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις, όπως η ING, επενδύουν στην αλλαγή του τρόπου παροχής συντάξεων στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίες εξάλλου οι προ μιας εβδομάδας δηλώσεις του νέου βασιλιά της Ολλανδίας Βίλχελμ Αλεξάντερ πως «το κοινωνικό κράτος τελείωσε»!
Ο βασιλιάς στο διάγγελμά του εξήγησε πως στο εξής πρέπει να αναλάβουν οι ίδιοι οι πολίτες την ευθύνη για το μέλλον τους και να δημιουργήσουν το δικό τους κοινωνικό και οικονομικό δίχτυ ασφαλείας, χωρίς να προσβλέπουν στη βοήθεια του κράτους. Ο,τι ακριβώς δηλαδή προτείνει η σαφώς πολυεθνικού χαρακτήρα Ενωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος.
