Το Ποντίκι
Συμπληρώνονται σήμερα 7 Απριλίου 22 χρόνια από τον θάνατο του Αντώνη Τρίτση, πρώην υπουργού και πρώην δημάρχου Αθηναίων, και βέβαια έχει καταντήσει κοινοτοπία να γράφει κανείς κάθε χρόνο ότι η απουσία του είναι αισθητή.
Σε μια εποχή που το πολιτικό μας σύστημα αλλά και οι ταγοί
του αμφισβητούνται από τους ....
πολίτες, σε μια εποχή που όλοι οι θεσμοί βρίσκονται
σε κρίση και η κοινωνία υποφέρει, η απουσία πολιτικών όπως ο Τρίτσης είναι
αισθητή και υποχρεωτική η σύγκριση.
Πολιτικοί με την ιδεολογική και πολιτική του συγκρότηση και
συνέπεια, με τις γνώσεις του και τη σύγχρονη αντίληψή του για τον κόσμο, με το
ήθος του και την εντιμότητά του, με την αφοσίωσή του στην Ελλάδα και τον
ελληνισμό και, τέλος, με τον σεβασμό του στους πολίτες, σπανίζουν σήμερα και
είναι αυτό που οι πολίτες αναζητούν και περιγράφουν ως «νέο».
Το «Ποντίκι», τιμώντας κάθε χρόνο τη μνήμη του, παρουσιάζει
σήμερα ορισμένα χειρόγραφα σημειώματα του Αντώνη Τρίτση, ορισμένες
«εξομολογήσεις» του σε στιγμές περισυλλογής που δείχνουν πώς μπήκε στην
πολιτική, τον δρόμο που ακολούθησε, πώς αντιλαμβανόταν την πολιτική και την
αίσθηση καθήκοντος που είχε.
Σε μια ενδιαφέρουσα έκδοση του Ιδρύματος «Αντώνης Τρίτσης»
με τον τίτλο «Επιλογή κειμένων από το Αρχείο Αντώνη Τρίτση», που έγινε το 2009
στο πλαίσιο επιστημονικού ερευνητικού προγράμματος από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο,
ο Γιώργος Ν. Μοσχόπουλος, ιστορικός - πανεπιστημιακός, που είναι επιστημονικά
υπεύθυνος για το Αρχείο του Αντώνη Τρίτση, στο εισαγωγικό του σημείωμα αναφέρει
για το αρχείο του πρώην δημάρχου:
«Πάνω από τον όγκο του αρχειακού υλικού του Ιδρύματος,
αιωρείται κυρίαρχη η δυναμική προσωπικότητα του Τρίτση, ο φιλοσοφικός στοχασμός
του, η βιοθεωρία του, η επαναστατική φύση του για ρηξικέλευθες ανατροπές και
γόνιμη δημιουργία. Και βέβαια αυτήν την ανατροπή και τη νέα δημιουργία ο
Τρίτσης την οραματίζεται ακριβώς μέσα από την Παιδεία και τον πολεοδομικό
σχεδιασμό της χώρας».
Οι σημειώσεις
«Ιδιαίτερα σ’ αυτό το υλικό» γράφει ο Γ.Ν. Μοσχόπουλος
«αποκαλύπτονται οι βάσεις της σταθερής πορείας του σε όλους τους τομείς της
δράσης και ο υφιστάμενος έλεγχος της συνείδησής του, που κρατούσε σε εγρήγορση
το μηχανισμό γι’ αυτή τη σταθερή πορεία και τη συνέπεια».
Στις 27.12.1987 σε ένα άλλο σημείωμά του ο πρώην δήμαρχος
γράφει: «[…] Κράταγα πάντοτε σημειώσεις και κρατώ. Πότε με λίγες γραμμές, πότε
με σκίτσα, πότε με φωτογραφίες, πότε με σκέψεις έντονες που μένουν χαραγμένες
μέσα μου και εύκολα τις ξαναδιαβάζω. Είχα πάντοτε μια αίσθηση ανάγκης και
υποχρέωσης ότι έπρεπε να κρατώ σημειώσεις. Δεν βρήκα το χρόνο να ξεκαθαρίσω με
τον εαυτό μου γιατί. Εάν αυτό το έκανα για εμένα ή για τους άλλους, κάποιους
άλλους. Πιθανόν να προτιμούσα την ασάφεια. Αφήνει η ασάφεια μια πρόσθετη
μυστηριακή αίσθηση. Το ταξίδι στη ζωή σου είναι μυστηριακό έτσι κι αλλιώς».
Δεν έχει σημασία για ποιον ο Τρίτσης κρατούσε σημειώσεις –
τονίζει στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Γ.Ν. Μοσχόπουλος –, αυτού του είδους το
υλικό ορίζει οπωσδήποτε τον συντάκτη του, καθώς αποκαλύπτει την ηθική του δομή,
αλλά συνιστά επίσης τις πλέον ειλικρινείς μαρτυρίες που προδίδουν τις
καλυμμένες εκφάνσεις του οργανωμένου μηχανισμού του κατεστημένου.
Και για την περίπτωση του Τρίτση οι εκφάνσεις του
υφιστάμενου αυτού μηχανισμού έχουν ιδιαίτερη πολιτική, κοινωνική και γενικότερα
ιστορική σημασία, καθώς αφορούν μια περίοδο προσπάθειας ανατροπών, νέων στόχων
και ανθρωπιστικού κοινωνικού οράματος.
Το ταξίδι
Ο Αντώνης Τρίτσης, σε κάποια από τις «πρόχειρες σημειώσεις»,
γραμμένη μέσα σε ένα υπερωκεάνιο που τον πήγαινε στην Αμερική, λίγο πριν
εμπλακεί στην πολιτική δράση, αναφέρεται στο ξεκίνημα στην πολιτική… και
γράφει:
«Άρχισα το ταξίδι μου στα 24 χρόνια μου […]. Ο ωκεανός είναι
ο σωστός χώρος να αρχίζεις το μεγάλο σου ταξίδι. Η στεριά που ξέρεις μένει
μακριά, πίσω σου, και η νέα που πηγαίνεις να συναντήσεις βρίσκεται επίσης
μακριά».
Τον Δεκέμβριο του 1972 – όπως γράφει ο Γ.Ν. Μοσχόπουλος –,
που βρίσκεται στη Λατινική Αμερική, πρόχειρα σημειώνει: «Η διαμονή μου στη
Λατινική Αμερική με αλλάζει. Δεν ξέρω πώς ακριβώς, αλλά με αλλάζει. Μου
ξεδιαλύνει το κοινωνικό πρόβλημα. Στον Δυτικό κόσμο υπάρχουν πολλές διαφυγές.
[…] Το πρόβλημα θολώνεται […]. Τα νέα των εφημερίδων, η γενική αφηρημένη
συγκίνηση για τα προβλήματα κάθε – οποιασδήποτε– χώρας. Η Ελλάδα είναι πάντα
στο κέντρο του νου μου. Η μελέτη της Βολιβίας είναι σαν δρόμος και σκοπιά για
την κατάσταση της χώρας μου […]».
Κεντρικός πυρήνας της πολιτικής σκέψης του Αντώνη Τρίτση ο
ελληνισμός και η Ελλάδα. Όπως αναφέρει στο ίδιο σημείωμα του ο Γ.Ν.
Μοσχόπουλος,
πολλά πρόχειρα σημειώματα του Τρίτση είναι χαρακτηριστικά
του πάθους και της ορμής, με την οποία θεμελίωνε την πορεία του στη ζωή.
Ήταν ακόμη οι πραξικοπηματίες συνταγματάρχες στην εξουσία
όταν έγραφε τις λίγες αράδες του σωθέντος σημειώματος (20.9.1971), κι ο Τρίτσης
ανίχνευε τρόπους να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο και τον ελληνικό λαό, να
καταγγείλει τη στρατοκρατία και να προβάλει την ελπίδα για τον καινούργιο κόσμο
που οραματιζόταν.
Μεταφέρουμε εδώ κι αυτήν τη μαρτυρία ως δείγμα αξιολόγησης του προσωπικού τμήματος του αρχείου του σε συνάρτηση πάντοτε με την εκτίμηση του ρόλου του Τρίτση: «Άρχισα καιρό πριν, συστηματικά, όπως πίστευα, να μελετώ και να μαζεύω σημειώσεις για να γράψω ένα βιβλίο για την Ελλάδα. Ήθελα να παρουσιάσω μια κάποια πλευρά της αδικίας, που την πνίγει, και να δείξω ότι δεν θα κρατήσει έτσι η κατάσταση για πολύ. Μελετούσα λοιπόν συστηματικά. Πλάι μου ή και καμιά φορά από κάτω μου τα γεγονότα τρέχανε. Ο χρόνος με έπνιξε: δεν έχω καιρό πια. Άφησα τη μελέτη και γράφω ό,τι έχω μέσα μου για τη χώρα μου και τον κόσμο μου, που με πνίγει. Την αγάπη μου, τον θαυμασμό μου, την οργή μου, την απελπισία μου, την πίστη μου για τ’ αύριο, για λευτεριά και Επανάσταση. Αρχίζω λοιπόν».
Και αυτό ήταν η αρχή… για μια πορεία που σημαδεύτηκε από τη συνέπεια και τον αγώνα…
Πηγή: topontiki.gr
