2016, το Δημόσιο έχει τη δυνατότητα να προβεί σε μερική κάλυψη της διαφοράς μεταξύ του ποσού που καταβάλλει ο οφειλέτης, που πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου, και του ποσού που ορίζεται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών. Στην περίπτωση αυτή, το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θεωρείται ότι εξυπηρετείται και οποιοδήποτε μη καταβληθέν ποσό κεφαλαιοποιείται στο υπολειπόμενο ποσό του σχεδίου διευθέτησης οφειλών.
Επίσης, στις ίδιες νομοτεχνικές βελτιώσεις προβλέπεται ότι η εφαρμογή των διατάξεων σχεδίου νόμου που αφορά στα κόκκινα στεγαστικά δάνεια αρχίζει από 1.1.2016 και δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς υποθέσεις, καθώς και αιτήσεις που έχουν κατατεθεί έως και 31.12.2015.
Οι βασικότερες νομοτεχνικές βελτιώσεις στο σχέδιο νόμου έχουν, ως εξής:
- Ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, "όπου αυτός εφαρμόζεται".
- Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλει ποσό τέτοιο, ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης.
- Με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία θα εκδοθεί εντός τριάντα ημερών από τη δημοσίευση του παρόντος, ορίζονται η διαδικασία και τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της μέγιστης ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη και τον προσδιορισμό του ποσού το οποίο θα ελάμβαναν οι πιστωτές σε περίπτωση αναγκαστική εκτέλεσης, καθώς και για τον προσδιορισμό της ενδεχόμενης ζημίας των πιστωτών.
- Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες στο πρόσωπο του οφειλέτη πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα υπολείπεται ή είναι ίσο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης, γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του κατά το χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα, δ) είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπου αυτός εφαρμόζεται και ε) βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών, όπως αυτές ορίζονται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών της προηγούμενης παραγράφου, διασφαλίζεται, ότι οι πιστωτές δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, με τον ακόλουθο τρόπο.
Ο οφειλέτης δύναται να υποβάλει αίτηση στο Ελληνικό Δημόσιο για τη μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών του παρόντος άρθρου, το οποίο ορίζει η δικαστική απόφαση. Ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και, σε κάθε περίπτωση, υποχρεούται στην καταβολή ελάχιστης συνεισφοράς. Η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου στο παραπάνω σχέδιο διευθέτησης οφειλών δεν μπορεί να υπερβαίνει σε διάρκεια τα τρία έτη, και καταβάλλεται στους πιστωτές, υπό την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης παραμένει συνεπής στην καταβολή της ελάχιστης συνεισφοράς.
Με απόφαση των υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Οικονομικών, η οποία θα εκδοθεί έως 31 Δεκεμβρίου 2015, καθορίζονται τα κριτήρια προσδιορισμού του ύψους της συνεισφοράς του Δημοσίου, της ελάχιστης συνεισφοράς του οφειλέτη, καθώς και οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρούσας. Μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016, το Δημόσιο έχει τη δυνατότητα να προβεί σε μερική κάλυψη της διαφοράς μεταξύ του ποσού που καταβάλλει ο οφειλέτης, που πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις και του ποσού που ορίζεται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών. Στην περίπτωση αυτή, το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θεωρείται ότι εξυπηρετείται και οποιοδήποτε μη καταβληθέν ποσό κεφαλαιοποιείται στο υπολειπόμενο ποσό του σχεδίου διευθέτησης οφειλών.
- Αν κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών, ο οφειλέτης πωλήσει την κύρια κατοικία του και το τίμημα από την πώληση υπερβαίνει το ποσό της διευθετημένης δανειακής οφειλής, όπως αυτή καθορίζεται από τη δικαστική απόφαση, για την οποία έχει εγγραφεί προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία, τότε το ήμισυ της διαφοράς κατανέμεται υπέρ των ενέγγυων κ προνομιούχων πιστωτών. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό το οποίο λαμβάνει ο κάθε πιστωτής από την παραπάνω κατανομή, δεν μπορεί να είναι ανώτερο του ποσού που θα λάμβανε, δυνάμει του σχεδίου διευθέτησης οφειλών.
Δραγασάκης: Επιτυχής η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών εφόσον συνδυαστεί με την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και μια πολιτική ανάκαμψης της απασχόλησης
«Μόνο όταν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, όπως θέλει να τη κάνει η κυβέρνηση, συνδυαστεί με την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και μια πολιτική ανάκαμψης της απασχόλησης, μόνο τότε θα κριθεί ως επιτυχής» τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ο οποίος αφού επισήμανε πως το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ, έθεσε ως στόχο της σημερινής κυβέρνησης την οριστική αντιμετώπισή του.
«Αυτό που έγινε ως τώρα, βεβαίως και επέτρεψε στον κόσμο να μην χάσει το σπίτι του, αλλά εκείνο που προστατεύτηκε ήταν η απραξία, μία λειτουργία του τραπεζικού συστήματος χωρίς κίνητρα να αντιμετωπίσει τα κόκκινα δάνεια και που επέτρεψε τα πελατειακά δάνεια, τα δάνεια στα κόμματα και σε επιχειρήσεις, που έτυχαν δικαστικής έρευνας. Υπήρξε γιγάντωση ενός προβλήματος σε ωρολογιακή βόμβα, που αν την αφήσουμε να σκάσει, ούτε προστασία της πρώτης κατοικίας θα έχουμε, ούτε προστασία θέσεων εργασίας, αλλά θα έχουμε μια γενικευμένη κρίση» τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
Ο κ. Δραγασάκης έθεσε ως πρώτο στόχο της κυβέρνησης, την επίλυση του προβλήματος των συσσωρευμένων κόκκινων δανείων με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και με όρους απασχόλησης και ανασυγκρότησης της Οικονομίας. Όπως είπε, πρώτο σκέλος για την επίτευξη του στόχου αυτού, είναι οι ρυθμίσεις για την πρώτη κατοικία, επόμενο θα είναι οι ρυθμίσεις για τα επιχειρηματικά δάνεια και ακόμη το να τεθεί ένα τέλος στα θαλασσοδάνεια. Θέλουμε να βάλουμε τέλος στην επιχειρηματικότητα εκείνων των επιχειρηματιών που έχουν τα δάνειά τους στο εσωτερικό και τα κέρδη τους στο εξωτερικό, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Δραγασάκης και παραδεχόμενος ότι «είναι δύσκολο να τα βάζεις με κατεστημένα ετών» κάλεσε τις προοδευτικές δυνάμεις να δουν αυτή τη σύγκρουση που υπάρχει, πέραν από τις όποιες αδυναμίες χειρισμών της κυβέρνησης.
Παράλληλο τραπεζικό σύστημα
Τέλος, ο κ. Δραγασάκης τόνισε πως είχε πρόσφατα μιλήσει για την ανάγκη πέραν από την εξυγίανση των τεσσάρων τραπεζών να σκεφτούμε συνολικά την αρχιτεκτονική του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά –όπως είπε– «έκανα φαίνεται το λάθος να μιλήσω για ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα και εξεπλάγην από την άγνοια ορισμένων».
Αφού ανέφερε πως το παράλληλο σύστημα είναι μια πραγματικότητα στην Ευρώπη, εξήγησε πως:
- Πρώτον, έχουν θεσπιστεί οδηγίες που επιτρέπουν την ύπαρξη ιδρυμάτων, που δεν λέγονται τράπεζες αλλά κάνουν πιστωτικές λειτουργίες. «Αυτή είναι μια τάση δυναμική που μας ενδιαφέρει να μπούμε» ανέφερε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
- Δεύτερον, σε όλες τις χώρες, πέραν από τις τράπεζες που χαρακτηρίστηκαν συστημικές και ελέγχονται αυστηρά από τον ΕΚΤ, υπάρχουν εκατοντάδες τράπεζες, οι οποίες λειτουργούν σε ένα διαφορετικό καθεστώς.
- Τρίτον –που ίσως αυτό ενόχλησε, όπως είπε ο κ. Δραγασάκης– είναι ότι αυτές οι τράπεζες δεν επιδιώκουν απλώς την κερδοφορία τους, αλλά τους απασχολεί η ανάπτυξη.
«Η κερδοφορία δεν είναι η μοναδική λειτουργία που υπάρχει, έχουμε ανάγκες αναπτυξιακές, ανάγκες χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και υπάρχουν νέες δυνατότητες που πρέπει να αξιοποιήσουμε.
Αυτά λοιπόν, απαιτούν όχι μόνο να ενισχύσουμε να κάνουμε βιώσιμες τις ελληνικές συστημικές τράπεζες, αλλά να έχουμε νέους θεσμούς και χρηματοπιστωτικά εργαλεία», κατέληξε για το θέμα ο κ. Δραγασάκης.
Οι βασικότερες νομοτεχνικές βελτιώσεις στο σχέδιο νόμου έχουν, ως εξής:
- Ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, "όπου αυτός εφαρμόζεται".
- Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλει ποσό τέτοιο, ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης.
- Με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία θα εκδοθεί εντός τριάντα ημερών από τη δημοσίευση του παρόντος, ορίζονται η διαδικασία και τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της μέγιστης ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη και τον προσδιορισμό του ποσού το οποίο θα ελάμβαναν οι πιστωτές σε περίπτωση αναγκαστική εκτέλεσης, καθώς και για τον προσδιορισμό της ενδεχόμενης ζημίας των πιστωτών.
- Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες στο πρόσωπο του οφειλέτη πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα υπολείπεται ή είναι ίσο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης, γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του κατά το χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα, δ) είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπου αυτός εφαρμόζεται και ε) βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών, όπως αυτές ορίζονται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών της προηγούμενης παραγράφου, διασφαλίζεται, ότι οι πιστωτές δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, με τον ακόλουθο τρόπο.
Ο οφειλέτης δύναται να υποβάλει αίτηση στο Ελληνικό Δημόσιο για τη μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών του παρόντος άρθρου, το οποίο ορίζει η δικαστική απόφαση. Ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και, σε κάθε περίπτωση, υποχρεούται στην καταβολή ελάχιστης συνεισφοράς. Η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου στο παραπάνω σχέδιο διευθέτησης οφειλών δεν μπορεί να υπερβαίνει σε διάρκεια τα τρία έτη, και καταβάλλεται στους πιστωτές, υπό την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης παραμένει συνεπής στην καταβολή της ελάχιστης συνεισφοράς.
Με απόφαση των υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Οικονομικών, η οποία θα εκδοθεί έως 31 Δεκεμβρίου 2015, καθορίζονται τα κριτήρια προσδιορισμού του ύψους της συνεισφοράς του Δημοσίου, της ελάχιστης συνεισφοράς του οφειλέτη, καθώς και οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρούσας. Μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016, το Δημόσιο έχει τη δυνατότητα να προβεί σε μερική κάλυψη της διαφοράς μεταξύ του ποσού που καταβάλλει ο οφειλέτης, που πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις και του ποσού που ορίζεται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών. Στην περίπτωση αυτή, το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θεωρείται ότι εξυπηρετείται και οποιοδήποτε μη καταβληθέν ποσό κεφαλαιοποιείται στο υπολειπόμενο ποσό του σχεδίου διευθέτησης οφειλών.
- Αν κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών, ο οφειλέτης πωλήσει την κύρια κατοικία του και το τίμημα από την πώληση υπερβαίνει το ποσό της διευθετημένης δανειακής οφειλής, όπως αυτή καθορίζεται από τη δικαστική απόφαση, για την οποία έχει εγγραφεί προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία, τότε το ήμισυ της διαφοράς κατανέμεται υπέρ των ενέγγυων κ προνομιούχων πιστωτών. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό το οποίο λαμβάνει ο κάθε πιστωτής από την παραπάνω κατανομή, δεν μπορεί να είναι ανώτερο του ποσού που θα λάμβανε, δυνάμει του σχεδίου διευθέτησης οφειλών.
Δραγασάκης: Επιτυχής η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών εφόσον συνδυαστεί με την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και μια πολιτική ανάκαμψης της απασχόλησης
«Μόνο όταν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, όπως θέλει να τη κάνει η κυβέρνηση, συνδυαστεί με την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και μια πολιτική ανάκαμψης της απασχόλησης, μόνο τότε θα κριθεί ως επιτυχής» τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ο οποίος αφού επισήμανε πως το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ, έθεσε ως στόχο της σημερινής κυβέρνησης την οριστική αντιμετώπισή του.
«Αυτό που έγινε ως τώρα, βεβαίως και επέτρεψε στον κόσμο να μην χάσει το σπίτι του, αλλά εκείνο που προστατεύτηκε ήταν η απραξία, μία λειτουργία του τραπεζικού συστήματος χωρίς κίνητρα να αντιμετωπίσει τα κόκκινα δάνεια και που επέτρεψε τα πελατειακά δάνεια, τα δάνεια στα κόμματα και σε επιχειρήσεις, που έτυχαν δικαστικής έρευνας. Υπήρξε γιγάντωση ενός προβλήματος σε ωρολογιακή βόμβα, που αν την αφήσουμε να σκάσει, ούτε προστασία της πρώτης κατοικίας θα έχουμε, ούτε προστασία θέσεων εργασίας, αλλά θα έχουμε μια γενικευμένη κρίση» τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
Ο κ. Δραγασάκης έθεσε ως πρώτο στόχο της κυβέρνησης, την επίλυση του προβλήματος των συσσωρευμένων κόκκινων δανείων με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και με όρους απασχόλησης και ανασυγκρότησης της Οικονομίας. Όπως είπε, πρώτο σκέλος για την επίτευξη του στόχου αυτού, είναι οι ρυθμίσεις για την πρώτη κατοικία, επόμενο θα είναι οι ρυθμίσεις για τα επιχειρηματικά δάνεια και ακόμη το να τεθεί ένα τέλος στα θαλασσοδάνεια. Θέλουμε να βάλουμε τέλος στην επιχειρηματικότητα εκείνων των επιχειρηματιών που έχουν τα δάνειά τους στο εσωτερικό και τα κέρδη τους στο εξωτερικό, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Δραγασάκης και παραδεχόμενος ότι «είναι δύσκολο να τα βάζεις με κατεστημένα ετών» κάλεσε τις προοδευτικές δυνάμεις να δουν αυτή τη σύγκρουση που υπάρχει, πέραν από τις όποιες αδυναμίες χειρισμών της κυβέρνησης.
Παράλληλο τραπεζικό σύστημα
Τέλος, ο κ. Δραγασάκης τόνισε πως είχε πρόσφατα μιλήσει για την ανάγκη πέραν από την εξυγίανση των τεσσάρων τραπεζών να σκεφτούμε συνολικά την αρχιτεκτονική του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά –όπως είπε– «έκανα φαίνεται το λάθος να μιλήσω για ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα και εξεπλάγην από την άγνοια ορισμένων».
Αφού ανέφερε πως το παράλληλο σύστημα είναι μια πραγματικότητα στην Ευρώπη, εξήγησε πως:
- Πρώτον, έχουν θεσπιστεί οδηγίες που επιτρέπουν την ύπαρξη ιδρυμάτων, που δεν λέγονται τράπεζες αλλά κάνουν πιστωτικές λειτουργίες. «Αυτή είναι μια τάση δυναμική που μας ενδιαφέρει να μπούμε» ανέφερε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
- Δεύτερον, σε όλες τις χώρες, πέραν από τις τράπεζες που χαρακτηρίστηκαν συστημικές και ελέγχονται αυστηρά από τον ΕΚΤ, υπάρχουν εκατοντάδες τράπεζες, οι οποίες λειτουργούν σε ένα διαφορετικό καθεστώς.
- Τρίτον –που ίσως αυτό ενόχλησε, όπως είπε ο κ. Δραγασάκης– είναι ότι αυτές οι τράπεζες δεν επιδιώκουν απλώς την κερδοφορία τους, αλλά τους απασχολεί η ανάπτυξη.
«Η κερδοφορία δεν είναι η μοναδική λειτουργία που υπάρχει, έχουμε ανάγκες αναπτυξιακές, ανάγκες χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και υπάρχουν νέες δυνατότητες που πρέπει να αξιοποιήσουμε.
Αυτά λοιπόν, απαιτούν όχι μόνο να ενισχύσουμε να κάνουμε βιώσιμες τις ελληνικές συστημικές τράπεζες, αλλά να έχουμε νέους θεσμούς και χρηματοπιστωτικά εργαλεία», κατέληξε για το θέμα ο κ. Δραγασάκης.
